Thiết kế cảnh quan sân vườn
Thiết kế sân vườn nhỏ đẹp không phải là một công việc đòi hỏi sự xác thực tuyệt đối như lĩnh vực khoa học tên lửa nhưng vẫn sẽ có một sự dị biệt rất lớn giữa một thiết kế tốt và một thiết kế không phải chăng. Một thiết kế rẻ sẽ đem lại một cảnh quan sân vườn đẹp, dễ dàng nhưng vẫn giữ lại nét trùng hợp và trên hết là sự nhiều năm kinh nghiệm. Ở thái cực trái lại sẽ tạo ra một cảnh quan sân vườn có vẻ nhái tạo, vụng trộm và mang tính tự phát. Vậy cần phải làm cho gì để đáp ứng một thiết kế cảnh quan sân vườn đẹp?
8 nguyên tắc căn bản trong thiết kế cảnh quan sân vườn
Thiết kế cảnh quan sân vườn chuyên nghiệpnhắc riêng và thiết kế cảnh quan tổng thể là công việc đòi hỏi sự thông minh, phá cách, việc rập khuân theo những nguyên tắc nhất định nào đó là hoàn toàn sai lầm. Tuy nhiên, vẫn có một số nguyên tắc nên vận dụng. Sau đây là 8 nguyên tắc cơ bản được sử dụng khá thường xuyên bởi một số nhà thiết kế cảnh quan bậc nhất.
Tính hợp nhất (unity)
Là sự lặp đi lặp lại một phương pháp có quy trình, nhất quán và hợp nhất những nguyên tố như: chủng cái, chiều cao, kích thước, kết cấu, màu sắc của cây hay các lực lượng thực vật, đá hay đồ vật trang hoàng trong thiết kế cảnh quan sân vườn. Vận dụng nguyên tắc này sẽ đem lại một phong cách rất riêng cho mỗi thiết kế, nhất là khi bạn muốn tạo ra một cảnh quan sân vườn theo một chủ đề nhất định. Chủ đề ở đây có thể theo một mẫu hình cảnh quan nào đó như: Cảnh quan rừng mưa nhiệt đới, cảnh quan miền quê nam bộ, cảnh quan ốc đảo xa mạc…Bạn cũng có thể chọn một chủ đề theo sở thích tư nhân. Chẳn hạn, nếu là ý trung nhân chim, bạn có thể tạo ra một thiết kế cảnh quan sân vườn với chủ đề là chim bằng cách sử dụng các cái cây trồng thu hút chim, cũng như tiêu dùng các bức tượng, tổ chim, hay các đồ trang hoàng khác có liên quan. Tất cả được sắp xếp theo nhân thể hợp nhất sẽ tạo ra một khu vườn chẳng những đẹp mà còn có bắt mắt rất riêng. Bạn cũng có thể sử dụng các hình tượng khác như: Bướm, chuồn chuồn, ếch, ong, rùa…hay một màu sắc ưa thích nào đấy.
Tính thuần tuý hóa (simplicity)
Thuần tuý là một trong những nguyên tắc được ứng dụng hầu hết trong cả thiết kế và nghệ thuật. Trong nghệ thuật nhiếp ảnh, các nhiếp ảnh gia thường tối giản đi những chi tiết thừa để giúp người xem có thể tập hợp hơn vào các gì mà họ cảm thấy là yếu tố quan trọng nhất của bức ảnh, chiếc mà họ muốn nhấn mạnh để truyền đạt ý tưởng của họ đến người xem. Ở đây, sự đơn thuần hóa lại mang lại khả năng tạo điểm nhấn rẻ tới không ngờ. Tương tự, bạn cũng có thể vận dụng sự đơn giản hóa trong thiết kế cảnh quan sân vườn nhằm khiến vượt trội chủ đề của bạn. Một lợi thế nữa, là bạn hoàn toàn có thể bổ sung thêm các thành phần mới cho thiết kế của mình. Dùng tính thuần tuý trong thiết kế cảnh quan sân vườn như thế nào? Tương đối thuần tuý, bạn nên sử dụng hai hoặc ba cái màu sắc của cây và lặp lại nó trong cả thiết kế. Như vậy với chủng dòng cây, lặp lại từ 2 đến ba dòng cây cho sân vườn. Trang hoàng sân vườn một phương pháp đơn giản theo một chủ đề nhất định nào đó. Hạn chế sử dụng quá nhiều vật trang trí. Lúc sử dụng đá, chỉ nên sử dụng một đôi tảng đá ở các vị trí quan yếu để tạo điểm nhấn và phải gần sếp gọn ghẽ, tự dưng.
Chuyển tiếp tự nhiên (natural transition)
Nguyên tắc này không quá khó để áp dụng và nó có tác dụng hạn chế sự thay đổi quá nhanh và đột ngột trong thiết kế cảnh quan sân vườn. Vận dụng nguyên tắc này sẽ giúp cho cảnh quan sân vườn nhiều năm kinh nghiệm hơn trùng hợp mắc phải các sai lấm của các người thiếu kinh nghiệm, họ thường quên đi tính liên tục đại quát và trồng cây một bí quyết bừa bãi theo cảm tính. Công đoạn chuyển tiếp bỗng nhiên có tức thị đảm bảo sự thay đổi diễn ra dần dần để đảm bảo sự thông thuộc. Điểm dễ nhận biết nhất của quá trình chuyển tiếp khi không là ở màu sắc và chiều cao của cây, Không những thế còn có các nhân tố khác của cảnh quan như: Cấu trúc, hình dáng và kích thước của lá cây, cũng như những nguyên tố khác như tượng, đá…vv. Phương pháp đơn thuần nhất để tạo sự chuyển tiếp tự nhiên là tiêu dùng “bước chuyển hiệu ứng” (step effect) nghĩa là doanh nghiệp cây trồng theo trật tự kích thước giảm dần hay nâng cao dần. Trong khoảng các cây thân gỗ lớn, rồi tới cây bụi, cây hoa nhỏ và chung cục là thảm cỏ, tuyển lựa chiếc cây phù hợp là rất cần phải có. Chuyển tiếp tự nhiên bằng cách “tạo ra ảo giác” (create illusions). Tỉ dụ, bạn có thể tạo ra ảo giác về khoảng bí quyết bằng bí quyết dùng chuyển dần từ các cây có tông màu ấm sang các cây có tông màu lạnh. Bí quyết thiết kế này khiến cho cảnh quan sân vườn của bạn có vẻ to hơn thực tại. Một cách khác là sử dụng những cây có lá to và giày khiến cho phông nền, tiếp theo là các cây có lá nhỏ và mượt mà hơn. Cách thức này chẳng những tạo được sự chuyển tiếp ngẫu nhiên mà còn tạo ra một trẻ ranh giới, nơi mà các cây lá rậm sẽ làm cho nền hay khuông viền khiến vượt trội những cây lá thưa, các cái cây mà rất khó trông thấy ví như đem trồng lộn lạo hay phía sau những cây rậm lá khác.
Tính cân bằng (balance)
Tính cân bằng trong thiết kế cảnh quan sân vườn bao gồm sự cân bằng tuyệt đối về mọi mặt và sự cân bằng về một góc cạnh nhất định nào đó. Có 2 dạng thăng bằng mà bạn có thể sử dụng:
Cân bằng đối xứng (Symmetrical Balance)
Tất cả những thành phần trong thiết kế đều được chia đều. Mọi thành phần đều có một phiên bản đối xứng giống nhau hoàn toàn về hình dạng, kích thước, màu sắc…Nguyên lý này được sử dụng rất nhiều trong những thiết kế cảnh quan sân vườn quá trình phục hưng. Những khu vườn thời gian này thường luôn đối xứng tuyệt đối cả về thành phần thiết kế và tổng thể hình học. Chỉ cần vẽ một trục đường hình dung ngay giữa vườn, bạn sẽ thấy mỗi bên là một hình ảnh phản ánh của bên còn lại. Sự cân đối xứng này thường chẳng thể có trong ngẫu nhiên, nhưng không phải gì, một số người thích nhận ra mọi thứ thăng bằng, nó mang đến sự ổn định và trật tự. Vận dụng, dùng các mẫu cây bụi trồng đối xứng để đánh dấu điểm đầu và điểm cuối của một hàng, dùng làm cho hàng rào, tường nhà hay tạo điểm nhấn. Nhược điểm là sẽ rất tốn công bảo dưỡng, vì trạng thái cân bằng đối xứng rất dễ bị phá vỡ lẽ do sự tăng trưởng không đều của cây, cây bị chết, cắt tỉa không đều hay màu sắc của cây không đồng nhất.
Cân bằng không đối xứng (Asymmetrical Balance)
Thăng bằng không đối xứng trong thiết kế cảnh quan sân vườn có thể hiểu là một dạng không cân bằng, trừu tượng hay tự do nhưng vẫn tạo ra nhân tiện thống nhất và cân bằng duyệt sự lặp lại của một số nhân tố. Có một chút cạnh tranh để trông thấy tính cân bằng không đối xứng trong một khu vườn, và ấy chính là điểm hay để thiết kế cảnh quan có vẻ tự nhiên và thoải mái hơn. Ví dụ, trong thiết kế cảnh quan vườn Nhật Bản truyền thống. Những tảng đá, cây cối và tuyến đường dẫn nhìn có vẻ như được bố trí một cách tự dưng, nhưng đích thực không phải vậy, bởi vị trí đặt của chúng đã được tính toán rất kĩ sao cho lúc nhìn trong khoảng mọi vị trí trong vườn luôn đạt được hiện trạng thăng bằng. Một vận dụng khác nữa là bạn có thể sử dụng những hình khối và tuyến đường dẫn khác nhau ở hai mặt của con đường phân chia nhưng vẫn tiêu dùng đối xứng một số nhân tố và cây cối. Một bên có thể uốn cong tạo cảm giác như một cái chảy mềm mại trong khi bên kia là một trục đường thẳng, mạnh mẽ hoàn toàn đối lập. Sự đối nghịch trong kiểu thiết kế này rất thú vị, nó tạo ra sự bất thần và rất mắt mắt. Một điểm hay nữa lúc ứng dụng nguyên lý thăng bằng không đối xứng là nó không phụ thuộc vào dạng hình của khu vườn và bạn có thể tự do sáng tạo cho thiết kế cảnh quan của mình. Một thiết kế thăng bằng bất đối xứng tạo cảm giảm ổn định, đựng trong nó các nhân tố được sắp xếp bỗng dưng khiến thiết kế cảnh quan sân vườn trông rất khi không.
Màu sắc (color)
Điều phải chăng nhất mà màu sắc thêm vào mọi cảnh quan là vẻ hấp dẫn và thực tại của cuộc sống.
Màu ấm (Warm Colors)
Màu sắc tươi sáng như màu đỏ, vàng và cam chừng như tiến về phía bạn và thực thụ có thể khiến cho một đối tượng có vẻ gần gũi hơn với bạn và thường được tiêu dùng ở phía trước của một thiết kế cảnh quan sân vườn. Trong hội họa, những họa sĩ cũng thường dùng kĩ thuật này để bắt trước đột nhiên, sử dụng màu sắc rét mướt ở phía trước và màu sắc lạnh ở phía sau.
Màu lạnh (Cool Colors)
Màu lạnh như xanh lá, xanh dương và màu phấn khiến một đối tượng có vẻ xa hơn từ bạn. Đây là một kĩ thuật hoàn hảo để dùng nếu bạn có một khu vườn nhỏ và muốn nó trông to hơn so với thực tại.
Màu trung tính (Neutral Colors)
Các màu trung tính như xám, đen, trắng nên dùng như màu nền, hoặc hài hòa với các màu tươi sáng ở phía trước. Màu trung tính rất linh hoạt, nhưng nên tránh tiêu dùng.
Các màu khác (Other Uses Of Color)
Màu sắc cũng có thể được tiêu dùng để hướng sự chú ý của bạn đến một khu vực cụ thể của cảnh quan sân vườn. Tỉ dụ, dùng các màu sắc tươi sáng một mình hay kết hợp với các màu lạnh như bạn muốn miễn là tạo sự lôi kéo thị giác. Điều thú vị với màu sắc là bạn có thể sử dụng bảng màu yêu thích của bạn cho mục đích riêng của bạn. Còn nếu bạn thích màu trắng, bạn có thể tạo lên một khu vườn với tất cả những bông hoa là màu trắng, sẽ rất tinh tế và giàu xúc cảm. Nếu thêm bất kì một mảng màu nào khác trên nền màu trắng sẽ có hiệu ứng vượt bậc rất cao và rất giàu tình nghệ thuật. Đây là một thủ thuật rất hiệu quả nếu bạn muốn tạo ấn tượng mạnh về một yếu tố nào đó.
Tuyến phố (Line)
Các con phố là một trong những nguyên tắc cấu trúc chi tiết của thiết kế cảnh quan, và đây cũng là định nghĩa trước nhất mà nhà thiết kế cảnh quan phải làm quen. Các con phố thường liên can tới phương pháp chuyển động mắt và dòng chảy xung quanh cảnh quan như lối đi, nơi gộp lại hay rẽ nhánh của mẫu chảy. Nó thường được đề đạt trong chiếc bí quyết mà con đường dẫn và khu vực trồng cây được bố trí thích hợp với nhau, nhưng một dòng tinh tế hơn cũng có thể được tạo ra bởi những thay đổi về chiều cao cây trồng hoặc các hình khối và hướng của tán cây.
Những các con phố thẳng (Straight Lines)
Trong thiết kế cảnh quan sân vườn, những chiếc trục đường thẳng hay vuông góc luôn tạo ra cảm giác mạnh mẽ và làm thiết kế có tính cấu trúc hơn. Nhờ đó dễ tạo sự lôi kéo hơn. Các con đường thẳng luôn tạo cảm giác an toàn, dễ chịu và thuận tiện trong sử dụng.
Các tuyến phố lượn sóng (Wavy Lines)
Những trục đường cong hay lượn sóng sẽ tạo cảm giác thiên nhiên, nhẹ nhàng, phóng khoáng hơn. Một con đường cong có xu hướng mịn màng, khoáng đạt, tình cờ sử dụng trong thiết kế cảnh quan sân vườn sẽ tạo hiệu ứng thoải mái hơn. Nó tạo ra vẻ hấp dẫn, mời gọi bạn tham quan khu vườn chứ không phải chỉ đạo bạn.
Lúc bắt tay vào thiết kế một cảnh quan sân vườn, bạn phải xác định cách bạn muốn mẫu chảy dẫn dắt mọi người qua cảnh quan như thế nào. Bạn muốn một thiết kế đem đến cảm giác quy trình, có đơn vị hay cảm giác phóng khoáng, dễ chịu hơn. Đấy là điều thú vị trong thiết kế cảnh quan sân vườn.
Tính cân đối (Proportion)
Tuy rất đơn giản nhưng lại rất dễ vi phạm qua trong thiết kế cảnh quan sân vườn. Thậm chí ngay cả các các kiến trúc sư cảnh quan giạn dày kinh nghiệm nhất cũng có thể vi phạm nguyên tắc này vì nó rất dễ bị bỏ qua. Sự cân đối thuần tuý là về tỉ lệ giữa những nhân tố trong một thiết kế. Trong tất cả các nguyên tắc thiết kế cảnh quan đều cất tính cân đối nhưng bạn vẫn cần phải bỏ thơi gian suy nghĩ và hoạch định rõ ràng để tránh mắc phải. Hầu hết các nguyên tố trong thiết kế cảnh quan đều có thể lên kế hoạch để đạt được sự cân đối cuối cùng.
Những sai trái thuận lợi giảm thiểu
Thí dụ, lúc thiết kế một cảnh quan sân vườn nhỏ nhưng lại sử dụng một bức tượng quá to để tạo điểm thu hút. Chắc chắn bạn sẽ lôi kéo được sự chú ý, nhưng khu vườn của bạn sẽ tạo cảm giác gò bó khó chịu, nhỏ bé hơn đa số. Hay lúc bạn dùng một đài phun nước để tạo điểm nổi bật nhưng lại làm cho nó quá nhỏ và lại đặt trong một cảnh quan rộng lớn, rõ ràng sẽ không đem đến hiệu quả như mong muốn của bạn. Các sai trái này tiện dụng hạn chế được.
Những sai trái khó hạn chế hơn
Thí dụ, không tính trước khả năng vững mạnh của các cây lớn, cây bụi hay cây dây leo dẫn tới việc tính cân đối bị phá vỡ lẽ lúc những cây này to quá nhanh. Không cung ứng đủ không gian tiếp giáp với cho các yếu tố. Hay không có kế hoạch dự phòng cho những cây phát triển chậm, hoặc sử dụng chúng trong một không gian quá rộng dẫn tới sự lộn xộn, mất cân đối.
Tính cân đối là hơi và có thể được điều chỉnh linh động để phủ hợp với các khu vực khác nhau trong một thiết kế cảnh quan sân vườn. Mục đích là để tạo ra rự tỷ lệ giữa ba kích thước chiều rộng, chiều dài, chiều sâu hoặc chiều cao. Làm được điều đó bạn sẽ đạt được sự kết hợp trong mọi kích thước của một thiết kế cảnh quan sân vườn.
Tính lặp lại (Repetition)
Sự lặp đi lặp lại có mối quan hệ khắn khít với tính hợp nhất (unity), nguyên tắc đầu tiên trong một thiết kế cảnh quan sân vườn, Vì thế sẽ thật phù hợp nếu ta cũng chấm dứt với nó. Sự dị biệt lớn nhất là tính hợp nhất dùng tất cả các thành phần của cảnh quan nhu cây trồng, những nhân tố kiến trúc, những nguyên tố vô sinh để tạo nên một nét riêng hay một chủ đề. Tất cả mọi thành phần đều phải phù hợp. Tất cả các yếu tố được chọn đều phải bổ trợ cho nguyên tố trung tâm và phải vì các mục đích nhất định. Tính lặp lại được sử dụng trong nguyên tắc thống nhất là phương pháp dùng lăp đi lặp lại một vài yếu tố hay hình thức nhất định để đáp ứng công thức trong thiết kế cảnh quan sân vườn của bạn. Có một nhãi nhép giới mà bạn cần phải chú ý, nếu như dùng quá rộng rãi nhân tố lặp lại sẽ làm thiết kế bị nhàm chán, nhưng khi tiêu dùng quá rộng rãi nhân tố khác nhau sẽ làm cho cảnh quan rất lộn xộn và vô tổ chức. Bạn cần ứng dụng khéo léo để tạo ra một sân vườn xuất sắc nhất.
Mọi thông tin thiết kế và thi công cảnh quan vui lòng liên hệ : http://tieucanhsanvuon.net